سرزمين هميشه بهار
جام جم آنلاين: به سرزمين هميشه بهار خوش آمديد. 4 فصل سال با هواي بهاري، حس عجيبي را در نهان آدمي شكوفا مي‌كند.
شايد تا پيش از اين فكر مي‌كرديد چابهار يك منطقه گرم و سوزان است؛ اما برعكس اين شهر از خوش‌آب‌وهواترين بنادر جنوبي ايران به شمار مي‌رود. اين خنكا زماني روح‌انگيز مي‌شوند كه مونسون يا همان بادهاي موسمي شبه‌قاره هند، تابستان چابهار را به خنك‌ترين ناحيه و زمستان آن را به گرم‌ترين بندر جنوبي كشور تبديل مي‌كند. اتفاقا فصل خوبي را براي مسافرت به اين منطقه انتخاب كرده‌ايد؛ چون زمان وزيدن اين باد همين ماه است. با اين وزش، جلوه بي‌نظيري از موج دريا در ساحل پديدار مي‌شود. حاصل وزش اين باد در طول هزاره‌ها شكل و حجم خاصي به صخره‌ها بخشيده است، همچون يك تنديس مفهومي.
براي باور اين مساله كافي است بدانيد ميانگين درجه حرارت بندر چابهار 27 درجه سانتي‌گراد است. حالا به خاطر اين‌كه سفر ما پرماجراتر شود بدانيد اين منطقه تقريبا دورترين نقطه از مبدا تهران است و يكي از زيباترين سواحل دنيا را دارد. حالا شما به شرق كشور آمده‌ايد؛ اما زيادي هم به شرق نرويد، چون سر از پاكستان درمي‌آوريد.
شايد چابهار به لحاظ گردشگري چندان شناخته شده نباشد؛ اما وجود طبيعت زيبا و آثار تاريخي چيزي خلاف آن را بيان مي‌كند. وجود مسجدجامع تيس، قلعه پرتغالي‌ها، درخت كهنسال مكرزن در تيس كوپان، غار تيس، پناهگاه حيات‌وحش (تمساح) در باهوكلات، تپه گل‌فشان در كهير، قلعه قديمي تيس، امامزاده غلام رسول و... لابد كمي دچار ترديد شديد. علاوه بر اينها اكوتوريسم طبيعي جزيره و... از جاذبه‌هايي است كه نگاه ناگهاني شما را وادار به تمجيد از خويش مي‌كند. راستي از گل‌فشان‌ها اين اعجاز طبيعت چيزي شنيده‌ايد؟ ما برايتان مي‌گوييم.
اين گل‌فشان‌هاي تپه‌اي داراي يك دهانه اصلي و چند دهانه كوچك‌تر هستند كه دهانه اصلي آن به صورت طبيعي در وسط گل‌فشان واقع شده و شكل آن چيزي شبيه به كاسه يا تيغي است. دهانه‌هاي اطراف، ثابت و دائمي نيستند و هرازگاه يكي متولد و يكي ديگر محو مي‌شود. هرچند آنها شبه‌آتشفشان هستند؛ اما مطمئن باشيد اصلا خطري شما را تهديد نمي‌كند، چون انفجار فوراني ندارند.
هرچند براي ما زيبا و تعجب‌برانگيز است؛ اما براي مردمان دوست‌داشتني اين ديار، معنا و مفهوم ديگري دارد. آنها از اين گل و لاي براي درمان برخي از بيماري‌ها و امراض پوستي استفاده مي‌كنند. آنها مي‌توانند كلي از فوايد درماني و شفادهنده آن را براي شما به زبان محلي توضيح دهند. جالب بود مگه نه!
اينجا تنها يك روستا نيست؛ بلكه تاريخي در خود نهان دارد به وسعت قلب‌هاي بزرگ همين اهالي. توضيح زيادي نمي‌خواهد. كافي است سري هم به قلعه بلوچ گت بزنيد، يعني 5 كيلومتري شمال غربي روستا. اين قلعه بر بالاي كوهي مرتفع قرار گرفته است و آواي مردمان روزگار خويش را بازمي‌گويد. در اينجا، آثار ديوار قلعه و يك برج ديده‌باني از آن برجاي مانده است. بقاياي دو مقبره هرمي‌شكل برجسته هم وجود دارد كه با سنگ و ساروج بنا شده و از نوع قبرهاي اسلامي است. چندين چاه هم در صخره حفر شده‌اند. شايد روزگاري چشمه سيراب‌كننده مردمان بوده است.
البته فراموش نكنيد كه اين تنها جاذبه روستا نيست؛ بلكه زنان روستا، خود حافظ و ميراث‌دار يكي از اصيل‌ترين هنرهاي دستي هستند و شما را دست خالي نخواهند گذاشت. سوزن‌دوزي آنها از شهره خاصي برخوردار است كه به دليل تنوع و نوع دوخت آن بسيار زيبا و دل‌انگيز، ذهن و جان را مي‌ربايند.
اگر به اين مكان‌ها علاقه‌مند هستيد، سري به گورستان قديمي دشتياري بزنيد كه قدمت آن به پيش از تاريخ و دوره آهن مي‌رسد. در بعضي از آنها، آثاري از قبيل مانده‌هاي غذا يا آثار سنگي و فلزي ديگر مشاهده شده است. حدود 3000 نفر اينجا آرام گرفته‌اند.
در سمت راست و به فاصله چند قدم از اين غار طبيعي، يك غار مصنوعي قرار گرفته كه آثار تراش بخوبي در آن آشكار است. سقف اين غار تقريبا كوتاه است و اينجا هم مانند بسياري از آثار ديگر به دليل بي‌توجهي در حال تخريب است.
فراموش نكنيد كه اينجا، تنها يك آرامگاه نيست؛ بلكه موزه مردم شهر هم هست، در واقع موزه چابهار در آرامگاه سيدغلام رسول قرار دارد. جالب آن كه بسياري از آثار موجود در اين موزه مردم‌شناسي، اهدايي از سوي علاقه‌مندان به ميراث فرهنگي است. شما مي‌توانيد پوشاك محلي، وسايل حصيري و نيز ظروف سفالي را در كنار آثار تاريخي منطقه يكجا ببينيد.
اين مقبره با توجه به سبك معماري با پيروي از سبك معماري مغولي در قرن‌هاي 7 و 8 هجري بنا شده است.
اين جنگل‌ها، هديه مشترك خشكي و درياست و حفاظت از آنها در همه جاي دنيا به عنوان زيستگاه‌هاي باارزش و حساس و بويژه از منظر گردشگري مورد تاييد قرار گرفته است. جنگل‌هاي مانگرو، بسيار حاصلخيز بوده و از نظر تنوع زيستي، يكي از كانون‌هاي مهم به شمار مي‌روند. برخي از مهم‌ترين كاركردهاي اين جنگل‌ها عبارتند از حفاظت از آب سنگ‌هاي مرجاني و تامين زيستگاه آبزيان، پرندگان و ديگر جانوران و همچنين اين اكوسيستم را عامل تعيين‌كننده‌اي در پايداري سواحل در مقابل فرسايش امواج سهمگين دريا مي‌دانند.
دره و پرنده
تا اينجا كه آمديد، سري هم به ليپار بزنيد؛ روستايي زيبا در 15 كيلومتري شهر چابهار. مطمئن باشيد مسير به دليل زيبايي ساحلي بودن جاده پيش از آن كه تصورش را بكنيد، به پايان مي‌رسد. دره‌اي زيبا با انبوه پرندگان، حسي به آدمي مي‌دهد كه غيرقابل وصف است و با ديدن طبيعت و مشاهده خلقت، انسان ناخودآگاه زبان به تمجيد خالق مي‌گشايد. فاصله نزديك 2 كوه حس غريبي دارد مثل آن كه تو را در آغوش خويش گرفته‌اند؛ اما در ميان اين دو كوه چيزي شبيه به يك سد ايجاد شده كه نقطه غايت آب‌هاي سرگردان است و در آن انواع بوته‌ها، درختچه‌ها، با حيات وحش بي‌نظير و پرندگاني چون چنگر، فلامينگو، انواع حواصيل، باقرقره، تيهو، عقاب دشتي، خوتكا و... ديده مي‌شوند.
صنايع دستي
غم و شادي، حديث دل مردان و راز زنان همه و همه آميزه‌اي از روان اين مردمان است كه در هنر خويش نمايان مي‌سازند و آن را بر تارك پارچه روايت مي‌كنند. سوزن‌دوزي بلوچ تنها يك نام و نشان محلي نيست؛ بلكه داستاني است كه فراتر از اين مرز و بوم روايت مي‌شود و آن‌گاه كه دست‌ها بازيگر ذهن خلاق مي‌شوند، حاصلش تنها زيبايي خواهد بود. بازار چابهار، نامي ديرينه و آشناست. با وجود اجناس فراوان داخلي و خارجي اما روميزي، سجاده، كوسن، روتختي، جانماز، پرده، آباژور، اشارپ، پشتي و... خريد ويژه شما در اين سفر خواهد بود. اما زن هنرمند بلوچ به مثابه مدير خانواده، نقش غيرقابل انكاري در تنظيم امور اقتصادي و آينده‌نگري داشته و دارد. از اين ميان مي‌توان به كاركرد دوگانه هنر سكه‌دوزي اشاره كرد كه نقش صندوق پس‌انداز را داشته است، به اين صورت كه زنان هنرمند بلوچ در مواقع گشاده‌دستي و رفاه، مازاد درآمد خانواده را تبديل به سكه كرده و از آن در سكه‌دوزي استفاده مي‌كردند و در مواقعي كه خانواده دچار تنگدستي مي‌شده از سكه‌هاي پس‌انداز شده، كمك مي‌گرفتند. امروزه اين هنر به عنوان تزئين رويه رختخواب و تزئينات ديواركوب توليد و به بازار عرضه مي‌شود. اين همه مي‌تواند رهاوردي ماندگار از اين سفر براي شما باشد.
اينجا را از دست ندهيد
گردشگران براي بازديد از مناطق تاريخي چابهار با يك مشكل مواجهند و آن اين‌كه اين مناطق از يكديگر فاصله زيادي دارند. براي نمونه جنگل‌هاي زيباي حرا در شرقي‌ترين نقطه چابهار واقع شده‌اند. كوه گل‌افشان در 100 كيلومتري غرب آن قرار دارد و روستاي سرباز (با تمساح مشهور پوزه كوتاهش) در شمال چابهار قرار دارد. اما فراموش نكنيد به غير از حظ بردن از سواحل زيباي چابهار و گردش‌هاي دريايي آن، ديدن كوه‌هاي زيباي گل‌افشان را از دست ندهيد.
براي باور اين مساله كافي است بدانيد ميانگين درجه حرارت بندر چابهار 27 درجه سانتي‌گراد است. حالا به خاطر اين‌كه سفر ما پرماجراتر شود بدانيد اين منطقه تقريبا دورترين نقطه از مبدا تهران است و يكي از زيباترين سواحل دنيا را دارد. حالا شما به شرق كشور آمده‌ايد؛ اما زيادي هم به شرق نرويد، چون سر از پاكستان درمي‌آوريد.
شايد چابهار به لحاظ گردشگري چندان شناخته شده نباشد؛ اما وجود طبيعت زيبا و آثار تاريخي چيزي خلاف آن را بيان مي‌كند. وجود مسجدجامع تيس، قلعه پرتغالي‌ها، درخت كهنسال مكرزن در تيس كوپان، غار تيس، پناهگاه حيات‌وحش (تمساح) در باهوكلات، تپه گل‌فشان در كهير، قلعه قديمي تيس، امامزاده غلام رسول و... لابد كمي دچار ترديد شديد. علاوه بر اينها اكوتوريسم طبيعي جزيره و... از جاذبه‌هايي است كه نگاه ناگهاني شما را وادار به تمجيد از خويش مي‌كند. راستي از گل‌فشان‌ها اين اعجاز طبيعت چيزي شنيده‌ايد؟ ما برايتان مي‌گوييم.
گل‌هايي از جنس شگفتي
حباب‌هاي گل و لاي از دل زمين برمي‌آيند و دوباره آرام فرود خواهند آمد. اين فرآيند شگفت‌انگيز هر 30تا36 ثانيه تكرار مي‌شود، يعني گل و لاي فشرده به همراه گاز خارج به طور مرتب سر برمي‌آورند. لابد تعجب كرديد و نشاني مي‌خواهيد. شما براي ديدن اين مكان مي‌توانيد به 2 دشت كهيه و تنگ برويد. در آنجا 3 تپه وجود دارد كه در مسير 20 كيلومتري روستاي كهيه و در مسير جاده تنگ گالك در شمال غربي شهرستان چابهار قرار گرفته‌اند. ارتفاع اين تپه‌ها هم برحسب تخمين مابين 8 تا 40 متر است.اين گل‌فشان‌هاي تپه‌اي داراي يك دهانه اصلي و چند دهانه كوچك‌تر هستند كه دهانه اصلي آن به صورت طبيعي در وسط گل‌فشان واقع شده و شكل آن چيزي شبيه به كاسه يا تيغي است. دهانه‌هاي اطراف، ثابت و دائمي نيستند و هرازگاه يكي متولد و يكي ديگر محو مي‌شود. هرچند آنها شبه‌آتشفشان هستند؛ اما مطمئن باشيد اصلا خطري شما را تهديد نمي‌كند، چون انفجار فوراني ندارند.
هرچند براي ما زيبا و تعجب‌برانگيز است؛ اما براي مردمان دوست‌داشتني اين ديار، معنا و مفهوم ديگري دارد. آنها از اين گل و لاي براي درمان برخي از بيماري‌ها و امراض پوستي استفاده مي‌كنند. آنها مي‌توانند كلي از فوايد درماني و شفادهنده آن را براي شما به زبان محلي توضيح دهند. جالب بود مگه نه!
يك جا و كلي چيز
باز هم ردپاي پرتغالي‌ها! يادتان نرفته كه در بندرعباس و جزيره كيش، آنها كلي ويرانگري داشتند و البته چند قلعه هم ساخته و پرداخته بودند. آنها (پرتغالي‌ها) بناهاي ديگري هم در ايران دارند. خب ابتدا عازم روستاي تيس شويد؛ جايي در 5 كيلومتري شمال غرب چابهار كه رودخانه لاوي از آن مي‌گذرد و كوه‌هاي زيبايي آن را احاطه كرده‌اند. اين قلعه داراي معماري خاص و ويژه‌اي است كه توانسته شمار قابل توجهي از گردشگران را به خود جلب كند. در قسمت شمال شرقي در ورودي اصلي قرار دارد و داراي 4 گوشواره خلفي است كه در پشت ديوارهاي هشتي واقع شده‌اند. در ضلع شمال شرقي، آثار اتاق‌هايي وجود دارد كه اكنون خراب شده‌اند و هر كدام داراي يك اتاق بزرگ‌تر مشرف به ايوان اختصاصي هستند.اينجا تنها يك روستا نيست؛ بلكه تاريخي در خود نهان دارد به وسعت قلب‌هاي بزرگ همين اهالي. توضيح زيادي نمي‌خواهد. كافي است سري هم به قلعه بلوچ گت بزنيد، يعني 5 كيلومتري شمال غربي روستا. اين قلعه بر بالاي كوهي مرتفع قرار گرفته است و آواي مردمان روزگار خويش را بازمي‌گويد. در اينجا، آثار ديوار قلعه و يك برج ديده‌باني از آن برجاي مانده است. بقاياي دو مقبره هرمي‌شكل برجسته هم وجود دارد كه با سنگ و ساروج بنا شده و از نوع قبرهاي اسلامي است. چندين چاه هم در صخره حفر شده‌اند. شايد روزگاري چشمه سيراب‌كننده مردمان بوده است.
البته فراموش نكنيد كه اين تنها جاذبه روستا نيست؛ بلكه زنان روستا، خود حافظ و ميراث‌دار يكي از اصيل‌ترين هنرهاي دستي هستند و شما را دست خالي نخواهند گذاشت. سوزن‌دوزي آنها از شهره خاصي برخوردار است كه به دليل تنوع و نوع دوخت آن بسيار زيبا و دل‌انگيز، ذهن و جان را مي‌ربايند.
پارتي جن‌ها
نترسيديد كه؟ ترسيديد؟ جناني كچ، محلي است كه بنابر باور مردم، محل سكونت جن‌ها بوده است. اين گورستان هم در روستاي تيس در دامنه كوه پيل‌بند در جنوب دره تيس قرار گرفته است. در ميان قبر‌ها چند قبر ايستاده به چشم مي‌خورد و يك مقبره پلكاني با سرپوش صندوقچه‌اي از سنگ و گچ به صورت نيمه‌سالم بدون لوح و تزئينات خارجي به چشم مي‌خورد كه ظاهرا از دوران اسلامي است؛ اما كسي بدرستي قدمت اين گورستان را نمي‌داند يا شايد كسي مطلع نبود كه به ما بگويد. تقريبا حدود 200 قبر كهن در محوطه قديمي آن وجود دارد. ديدنش خالي از لطف نيست. دعايي هم براي شادي ارواح بخوانيد يا نصيب جن مي‌شود يا انس!اگر به اين مكان‌ها علاقه‌مند هستيد، سري به گورستان قديمي دشتياري بزنيد كه قدمت آن به پيش از تاريخ و دوره آهن مي‌رسد. در بعضي از آنها، آثاري از قبيل مانده‌هاي غذا يا آثار سنگي و فلزي ديگر مشاهده شده است. حدود 3000 نفر اينجا آرام گرفته‌اند.
غارهاي بان مسيتي تيس
فعلا كه نمي‌خواهيم از اين منطقه دل بكنيم. آنقدر آثار طبيعي و انساني در خود نهفته دارد كه هركس به‌زعم خويش براي خود دنيايي ديگر خواهد ساخت؛ دنيايي براساس تاريخ. در دامنه كوه شهبازبند در همين روستاي تيس، يك غار طبيعي و 2 غار مصنوعي در كنار هم قرار دارند كه مردم محل، مجموعه اين غارها را به نام بان مسيتي مي‌شناسند. غار اول طبيعي و به شكل نيم‌دايره است و با استفاده از روش تراشكاري داخل غار و دهانه آن توسعه پيدا كرده است. شواهد غيرقابل انكاري از مسكوني بودن اين غار دلالت مي‌كند. يك مقبره كوچك از گچ به صورت دوسطح افقي كه روي يكديگر قرار دارند و آثاري از قبيل سنگ‌نوشته، خط و لوح در عمق يك متر از سطح غار ديده نمي‌شود و در فضاي اطراف آن يك محوطه كوچك وجود دارد. از سطح غار تا مقبره به اندازه يك پله گودي به چشم مي‌خورد. مكعبي از سنگ و گچ بر فراز مقبره ساخته شده كه زيربناي يك گنبد كوچك است، بدنه‌هاي اطراف اين مكعب را با گچ به رنگ سفيد درآورده‌اند. در ورودي مقبره رو به دره تيس و به موازات دهانه ورودي غار واقع شده است. روي ديواره‌هاي مكعب مقبره، گچكاري و با جوهر قرمز و بنفش، خطوط و علامت‌هايي نقش گرديده كه شبيه به خط گجراتي و هندي هستند.در سمت راست و به فاصله چند قدم از اين غار طبيعي، يك غار مصنوعي قرار گرفته كه آثار تراش بخوبي در آن آشكار است. سقف اين غار تقريبا كوتاه است و اينجا هم مانند بسياري از آثار ديگر به دليل بي‌توجهي در حال تخريب است.
شادي در موزه غلام رسول
اگر چند سال پيش به اينجا مي‌آمديد، شايد شاهد مراسم شگفت‌انگيز و متفاوتي بوديد كه امروز ديگر از آن خبري نيست. هرساله در 15ذي‌القعده به مدت 10 شبانه‌روز مراسم جشن و شادي بر مزار غلام رسول برپا مي‌شد. راهنما، داستان آن را چنين براي ما روايت كرد: غلام رسول هنگام فوت وصيت مي‌كند كه پس از مرگش سوگواري نكنند و در عوض مدت 10 شبانه‌روز بر سر قبرش شادي كنند تا روحش شاد شود.اكوتوريسم طبيعي چابهار و روستاهاي آن همراه با آب و هواي روح انگيز از جاذبه‌هايي است كه شما را وادار به تمجيد از خويش مي‌كند
اين بنا كه داراي گنبدهاي مرتفع است، در حاشيه ضلع شرقي چابهار قرار گرفته كه قدمت آن به دوران تيمور مي‌رسد. اين مرد نيك‌نام علاوه بر زوار ايراني، پذيراي زيارت‌كنندگان زيادي از كشورهاي شبه‌قاره هند است كه براي انجام عبادت و نذر و نياز به چابهار مي‌آيند.فراموش نكنيد كه اينجا، تنها يك آرامگاه نيست؛ بلكه موزه مردم شهر هم هست، در واقع موزه چابهار در آرامگاه سيدغلام رسول قرار دارد. جالب آن كه بسياري از آثار موجود در اين موزه مردم‌شناسي، اهدايي از سوي علاقه‌مندان به ميراث فرهنگي است. شما مي‌توانيد پوشاك محلي، وسايل حصيري و نيز ظروف سفالي را در كنار آثار تاريخي منطقه يكجا ببينيد.
اين مقبره با توجه به سبك معماري با پيروي از سبك معماري مغولي در قرن‌هاي 7 و 8 هجري بنا شده است.
جنگل‌هاي حرا
اين مكان زيبا همراه با خور باهو به عنوان بيستمين تالاب بين‌المللي كشور در فهرست كنوانسيون رامسر به ثبت رسيده است؛ هرچند جنگل‌هاي حرا، توده خالص و يكدستي هستند و هيچ‌گونه تنوع گياهي در آنها مشاهده نمي‌شود؛ ولي در مقابل از تنوع جانوري بسيار بالايي برخوردارند و اين تنوع قبل از هر چيز به خاطر موقعيت گذرگاهي يا اكوتوني آنهاست.اين جنگل‌ها، هديه مشترك خشكي و درياست و حفاظت از آنها در همه جاي دنيا به عنوان زيستگاه‌هاي باارزش و حساس و بويژه از منظر گردشگري مورد تاييد قرار گرفته است. جنگل‌هاي مانگرو، بسيار حاصلخيز بوده و از نظر تنوع زيستي، يكي از كانون‌هاي مهم به شمار مي‌روند. برخي از مهم‌ترين كاركردهاي اين جنگل‌ها عبارتند از حفاظت از آب سنگ‌هاي مرجاني و تامين زيستگاه آبزيان، پرندگان و ديگر جانوران و همچنين اين اكوسيستم را عامل تعيين‌كننده‌اي در پايداري سواحل در مقابل فرسايش امواج سهمگين دريا مي‌دانند.
اندكي متفاوت
اما سواحل زيباي درياي عمان، بنادر پزم، گواتر، كنارك، اسكله شهيد بهشتي، مساجد زيباي محلي، بافت سنتي و زندگي جذاب بلوچ‌ها با كپه‌هاي دست‌سازشان، گل‌فشان كه از عجايب چابهار بوده و... تمام آن چيزي نيست و نخواهد بود كه چابهار شما را به خويش فرامي‌خواند. بايد زماني را براي تفريحات مهيج اختصاص داد. مطمئن باشيد خاطره خوش شما چند برابر مي‌شود، عجله نكنيد برايتان تعريف مي‌كنيم. خوب پس اگر اهل هيجان هستيد و آمادگي بدني خوبي داريد، عصري را با ورزش‌هاي آبي بگذرانيد. يك گردشگري دريايي مهيج هيچ‌گاه از يادتان نخواهد رفت. باز هم هيجان بيشتر دوست داريد. پس دل در گرو سنگ بگذاريد و صخره‌نوردي را تجربه كنيد. صبر كنيد، بيابانگردي را از دست ندهيد. حتما در قاب دوربينتان جلوه‌هاي ماندگاري ثبت خواهد شد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر